การบริจาคเงินเพื่อสาธารณประโยชน์เป็นเรื่องที่น่ายกย่อง แต่เมื่อเกิดประเด็นร้อนที่ นายณวัฒน์ อิสรไกรศีล ตั้งคำถามและเรียกร้องขอเงินบริจาคคืนจาก มูลนิธิกัน จอมพลัง ช่วยสู้ ทำให้เกิดข้อสงสัยทางกฎหมายว่า “เงินบริจาค” ที่มอบให้แก่มูลนิธิแล้ว สามารถเรียกคืนได้หรือไม่ และมีกฎหมายควบคุมไว้อย่างไร
⚖️ หลักกฎหมายพื้นฐาน: เงินบริจาคเรียกคืนยาก (เว้นแต่มีเงื่อนไข)
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ป.พ.พ.) มูลนิธิเป็นนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นเพื่อประโยชน์สาธารณะโดยไม่มุ่งแสวงหากำไร เมื่อมีการบริจาค (การให้) เกิดขึ้น และมูลนิธิรับเงินไปโดยชอบ เงินนั้นจะกลายเป็นทรัพย์สินของมูลนิธิทันที ซึ่งโดยหลักการทั่วไป ผู้บริจาคจะไม่สามารถเรียกคืนได้ง่าย ๆ
แต่มีข้อยกเว้นที่สำคัญ:
- มีการตั้งเงื่อนไขเฉพาะเจาะจง: หากผู้บริจาคระบุวัตถุประสงค์ไว้ชัดเจน เช่น บริจาคเพื่อ “สร้างโรงเรียน” แต่ต่อมาโครงการถูกยกเลิก หรือวัตถุประสงค์ไม่สำเร็จ ผู้บริจาคสามารถอ้าง มาตรา 525-526 ป.พ.พ. เพื่อขอคืนเงินได้
- ความเข้าใจผิดสำคัญ/การโอนผิด: เช่น การโอนเงินผิดบัญชี หรือบริจาคโดยมีความเข้าใจผิดที่สำคัญเกี่ยวกับตัวมูลนิธิหรือวัตถุประสงค์อย่างแท้จริง
- มูลนิธิใช้เงินผิดวัตถุประสงค์: หากมูลนิธินำเงินไปใช้ผิดจากวัตถุประสงค์ที่รับบริจาคมาอย่างชัดเจน เพื่อรักษาผลประโยชน์สาธารณะ มูลนิธิ ควร คืนเงินหรือโอนไปยังหน่วยงานอื่นที่มีวัตถุประสงค์เดียวกัน เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดทางกฎหมายและการบัญชี
🚨 กรณีศึกษา ณวัฒน์ vs. มูลนิธิกัน จอมพลัง: มีโอกาสขอคืนได้
กรณีที่นายณวัฒน์เรียกร้องเงินบริจาคคืนนั้น อ้างอิงจากข้อสงสัยเรื่อง “ความไม่ชัดเจนในโครงสร้าง” ของมูลนิธิ เช่น ใครเป็นประธาน ใครมีอำนาจเซ็นจ่ายเงิน ซึ่งอาจนำไปสู่ข้อโต้แย้งว่า “ผู้บริจาคมีความเข้าใจผิดสำคัญ” ในการตัดสินใจบริจาค หรือโครงสร้างไม่ตรงตามที่ผู้บริจาคคาดหวัง
ความเป็นไปได้ในการขอคืนเงิน:
- ขึ้นอยู่กับการพิสูจน์: หากผู้บริจาคสามารถพิสูจน์ได้ว่า “เข้าใจผิด” หรือ “วัตถุประสงค์ไม่เป็นไปตามที่ตกลงไว้” จริง ๆ ก็ “มีโอกาส” ทางกฎหมายที่จะขอคืนเงินได้ (แต่ไม่ใช่การได้คืนโดยอัตโนมัติ)
- การแสดงความรับผิดชอบ: แม้ในทางกฎหมายจะเรียกคืนยาก แต่ในกระแสข่าว “กัน จอมพลัง” ได้แสดงความพร้อมที่จะคืนเงินส่วนตัว 50,000 บาทให้แก่นายณวัฒน์ เพื่อแสดงความรับผิดชอบและบรรเทาความไม่สบายใจของผู้บริจาค
ข้อควรปฏิบัติของมูลนิธิ: ควรมี ระเบียบรับ-คืนเงินบริจาค ที่ชัดเจน และมีการบันทึกบัญชีที่ถูกต้องตามมาตรฐาน เพื่อความโปร่งใสและน่าเชื่อถือ
สรุป: โดยหลักการเงินบริจาคไม่สามารถเรียกคืนได้ แต่ในกรณีที่ผู้บริจาคพิสูจน์ได้ว่ามี ความเข้าใจผิดสำคัญ หรือ วัตถุประสงค์ไม่สำเร็จ อย่างชัดเจน ก็มีช่องทางให้ยื่นคำร้องขอคืนเงินจากมูลนิธิได้ ขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงแต่ละกรณีไป.
อ่านข่าวอื่น ๆ :
- ณวัฒน์ ขอเงินบริจาคคืน! สรุปกฎหมายชัด: ‘เงินทำบุญ’ เรียกคืนได้ไหม? รู้ไว้ก่อนบริจาคให้มูลนิธิ
- ถอดรหัส ‘หลักสูตรฐานสมรรถนะ 2568’: ก้าวกระโดดหรือก้าวสะดุด เมื่อ ‘กฎหมายแม่’ ยังไม่มา?
- ประชาชนชี้! หลักสูตรการศึกษาไทย ‘ล้าสมัย’ เกือบ 50% วอนรัฐบาลใหม่เร่งปรับปรุง และลดภาระงาน ‘ครู’ ด่วน
- โลกจับตา! ไทย-กัมพูชา ลงนามถ้อยแถลงครั้งสำคัญ โดยมี ‘ทรัมป์-อันวาร์’ สักขีพยาน! นายกฯ อนุทิน ย้ำ 4 เงื่อนไขต้องปฏิบัติก่อนสู่สันติภาพ
- จับกุมครั้งใหญ่! ทหารพราน-ตชด. แม่ระมาด รวบแรงงานต่างด้าวเมียนมา 64 ราย พร้อมผู้นำพาคนไทย 3 คน คาชายแดนตาก