การบริจาคเงินเพื่อสาธารณประโยชน์เป็นเรื่องที่น่ายกย่อง แต่เมื่อเกิดประเด็นร้อนที่ นายณวัฒน์ อิสรไกรศีล ตั้งคำถามและเรียกร้องขอเงินบริจาคคืนจาก มูลนิธิกัน จอมพลัง ช่วยสู้ ทำให้เกิดข้อสงสัยทางกฎหมายว่า “เงินบริจาค” ที่มอบให้แก่มูลนิธิแล้ว สามารถเรียกคืนได้หรือไม่ และมีกฎหมายควบคุมไว้อย่างไร

⚖️ หลักกฎหมายพื้นฐาน: เงินบริจาคเรียกคืนยาก (เว้นแต่มีเงื่อนไข)
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ป.พ.พ.) มูลนิธิเป็นนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นเพื่อประโยชน์สาธารณะโดยไม่มุ่งแสวงหากำไร เมื่อมีการบริจาค (การให้) เกิดขึ้น และมูลนิธิรับเงินไปโดยชอบ เงินนั้นจะกลายเป็นทรัพย์สินของมูลนิธิทันที ซึ่งโดยหลักการทั่วไป ผู้บริจาคจะไม่สามารถเรียกคืนได้ง่าย ๆ
แต่มีข้อยกเว้นที่สำคัญ:
- มีการตั้งเงื่อนไขเฉพาะเจาะจง: หากผู้บริจาคระบุวัตถุประสงค์ไว้ชัดเจน เช่น บริจาคเพื่อ “สร้างโรงเรียน” แต่ต่อมาโครงการถูกยกเลิก หรือวัตถุประสงค์ไม่สำเร็จ ผู้บริจาคสามารถอ้าง มาตรา 525-526 ป.พ.พ. เพื่อขอคืนเงินได้
- ความเข้าใจผิดสำคัญ/การโอนผิด: เช่น การโอนเงินผิดบัญชี หรือบริจาคโดยมีความเข้าใจผิดที่สำคัญเกี่ยวกับตัวมูลนิธิหรือวัตถุประสงค์อย่างแท้จริง
- มูลนิธิใช้เงินผิดวัตถุประสงค์: หากมูลนิธินำเงินไปใช้ผิดจากวัตถุประสงค์ที่รับบริจาคมาอย่างชัดเจน เพื่อรักษาผลประโยชน์สาธารณะ มูลนิธิ ควร คืนเงินหรือโอนไปยังหน่วยงานอื่นที่มีวัตถุประสงค์เดียวกัน เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดทางกฎหมายและการบัญชี
🚨 กรณีศึกษา ณวัฒน์ vs. มูลนิธิกัน จอมพลัง: มีโอกาสขอคืนได้
กรณีที่นายณวัฒน์เรียกร้องเงินบริจาคคืนนั้น อ้างอิงจากข้อสงสัยเรื่อง “ความไม่ชัดเจนในโครงสร้าง” ของมูลนิธิ เช่น ใครเป็นประธาน ใครมีอำนาจเซ็นจ่ายเงิน ซึ่งอาจนำไปสู่ข้อโต้แย้งว่า “ผู้บริจาคมีความเข้าใจผิดสำคัญ” ในการตัดสินใจบริจาค หรือโครงสร้างไม่ตรงตามที่ผู้บริจาคคาดหวัง
ความเป็นไปได้ในการขอคืนเงิน:
- ขึ้นอยู่กับการพิสูจน์: หากผู้บริจาคสามารถพิสูจน์ได้ว่า “เข้าใจผิด” หรือ “วัตถุประสงค์ไม่เป็นไปตามที่ตกลงไว้” จริง ๆ ก็ “มีโอกาส” ทางกฎหมายที่จะขอคืนเงินได้ (แต่ไม่ใช่การได้คืนโดยอัตโนมัติ)
- การแสดงความรับผิดชอบ: แม้ในทางกฎหมายจะเรียกคืนยาก แต่ในกระแสข่าว “กัน จอมพลัง” ได้แสดงความพร้อมที่จะคืนเงินส่วนตัว 50,000 บาทให้แก่นายณวัฒน์ เพื่อแสดงความรับผิดชอบและบรรเทาความไม่สบายใจของผู้บริจาค
ข้อควรปฏิบัติของมูลนิธิ: ควรมี ระเบียบรับ-คืนเงินบริจาค ที่ชัดเจน และมีการบันทึกบัญชีที่ถูกต้องตามมาตรฐาน เพื่อความโปร่งใสและน่าเชื่อถือ
สรุป: โดยหลักการเงินบริจาคไม่สามารถเรียกคืนได้ แต่ในกรณีที่ผู้บริจาคพิสูจน์ได้ว่ามี ความเข้าใจผิดสำคัญ หรือ วัตถุประสงค์ไม่สำเร็จ อย่างชัดเจน ก็มีช่องทางให้ยื่นคำร้องขอคืนเงินจากมูลนิธิได้ ขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงแต่ละกรณีไป.

อ่านข่าวอื่น ๆ :
- พลังเงียบ หรือ แรงผลักดัน? เจาะ 3 ช่องทางกฎหมายที่ ประชาชน สามารถใช้ “ช่วย” บิ๊กโจ๊ก ได้จริงหรือไม่?
- วิเคราะห์: ปิดประตูคืนรัง? ส่อง 3 เส้นทางกฎหมาย “บิ๊กโจ๊ก” กับการกลับมาเป็นตำรวจ ได้หรือไม่?
- วิเคราะห์ 1 ปี ‘ผบ.ตร. กิตติ์รัฐ’ สถิติจริงสวนทาง ‘อาชญากรรมพุ่ง’? เดิมพันลบเงา ‘บิ๊กโจ๊ก’
- เสียงอันตรายจากชายแดน สัญญาณเตือนดังว่า “มันไม่จบง่าย”
- 3 ปี พ.ร.บ.ตำรวจ 2565 “ปฏิรูปตำรวจ” ล้มเหลวซ้ำซาก หรือแค่ “ละครน้ำเน่า” ที่ผู้มีอำนาจไม่เคยคิดจะเปลี่ยน
