วิเคราะห์เจาะลึก: “คณะกรรมการ AI แห่งชาติ” ชุดใหม่ พิมพ์เขียวพลิกเศรษฐกิจดิจิทัลไทย หรือแค่ “เสือกระดาษ”?

ณ วินาทีนี้ คงไม่มีประเด็นใดที่ร้อนแรงในแวดวงเศรษฐกิจและเทคโนโลยีไทยเท่ากับการที่คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบ ให้จัดตั้ง “คณะกรรมการ AI แห่งชาติ” (National AI Committee) อย่างเป็นทางการ นี่ไม่ใช่เพียงการตั้งคณะกรรมการชุดใหม่ตามวาระ แต่คือการส่งสัญญาณที่ชัดเจนที่สุดว่า ประเทศไทยกำลัง “เอาจริง” กับการเดิมพันครั้งใหญ่ในสมรภูมิปัญญาประดิษฐ์

คำถามสำคัญที่ TopicThailand จะวิเคราะห์ในบทความนี้ ไม่ได้มีแค่ว่า “ใคร” จะมานั่งในบอร์ดชุดนี้ แต่คือ “อะไร” ที่จะอยู่ในแผนปฏิบัติการ (Action Plan) ฉบับปรับปรุง และมันจะส่งผลกระทบต่อภาคธุรกิจและชีวิตคนไทยอย่างไร

จาก “พิมพ์เขียว 2570” สู่ “สมรภูมิ GenAI”

อันที่จริง ประเทศไทยมี “แผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติ พ.ศ. 2565 – 2570” อยู่แล้ว แผนดังกล่าวถูกร่างขึ้นก่อนยุคที่ Generative AI (GenAI) จะระเบิดอย่างรุนแรง แผนเดิมมุ่งเน้น 5 ยุทธศาสตร์หลัก ได้แก่ การเตรียมคน, การพัฒนานวัตกรรม, การสร้างโครงสร้างพื้นฐาน, การส่งเสริมการใช้ AI ในภาครัฐและเอกชน และการพัฒนากฎหมายและจริยธรรม

แต่การมาถึงของ GenAI ได้เปลี่ยนภูมิทัศน์การแข่งขันไปโดยสิ้นเชิง “ความเร็ว” กลายเป็นปัจจัยตัดสิน คณะกรรมการ AI แห่งชาติชุดใหม่นี้จึงมีภารกิจเร่งด่วนในการ “ทบทวนและอัปเกรด” แผนเดิมให้ทันโลก

เจาะลึก “แผนปฏิบัติการ” ที่ภาคธุรกิจรอคอย

สิ่งที่ภาคธุรกิจกำลังจับตามองไม่ใช่ตัวยุทธศาสตร์กว้างๆ แต่คือ “แผนปฏิบัติการ” ที่จับต้องได้ ซึ่งคาดว่าจะมุ่งเน้นใน 4 มิติสำคัญ:

1. โครงสร้างพื้นฐาน (Infrastructure): AI ที่ทรงพลังต้องการพลังการประมวลผลมหาศาล (GPU) และข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) แผนปฏิบัติการต้องตอบให้ชัดว่า รัฐจะสนับสนุนการลงทุนใน Data Center และ Cloud Computing อย่างไร จะมี “แพลตฟอร์ม AI กลาง” (National AI Platform) ให้ SME ใช้งานหรือไม่?
2. การพัฒนาคน (Talent Development): นี่คือหัวใจที่สำคัญที่สุด เรากำลังเผชิญภาวะ “สมองไหล” และ “การขาดแคลนบุคลากร” ด้าน AI อย่างหนัก แผนปฏิบัติการต้องไม่ใช่แค่การจัดอบรมระยะสั้น แต่ต้องรวมถึงการปฏิรูปหลักสูตรในมหาวิทยาลัย การดึงดูดผู้เชี่ยวชาญจากต่างประเทศ (Talent Acquisition) และโครงการ Reskill ครั้งใหญ่สำหรับแรงงานที่จะถูก AI ทดแทน
3. การกำกับดูแล (Governance & Ethics): นี่คือ “เส้นแบ่ง” ที่ละเอียดอ่อนที่สุด คณะกรรมการชุดนี้ต้องสร้างสมดุลระหว่าง “การส่งเสริมนวัตกรรม” (Innovation) กับ “การคุ้มครองผู้บริโภค” (Regulation) จะมีการออกกฎหมาย AI (AI Act) แบบสหภาพยุโรปหรือไม่? และจะจัดการกับข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) ที่ใช้เทรน AI อย่างไร
4. การส่งเสริมการลงทุน (Investment & Adoption): ภาคเอกชน โดยเฉพาะ SME ไม่มีทุนมหาศาลเพื่อพัฒนา AI เอง รัฐจะมีมาตรการทางภาษี (Tax Incentives) หรือเงินทุนสนับสนุน (Grants) เพื่อกระตุ้นให้เกิดการนำ AI ไปใช้จริงในภาคอุตสาหกรรมอย่างไร

“The Who”: ใครคุมทัพ AI ไทย?

องค์ประกอบของคณะกรรมการชุดนี้ คือตัวชี้วัดความสำเร็จที่สำคัญที่สุด หากเต็มไปด้วยข้าราชการตามโควตากระทรวง นโยบายก็อาจติดขัดในระบบราชการ แต่หากมีสัดส่วนของ “ตัวจริง” จากภาคเอกชน, สตาร์ทอัพที่ประสบความสำเร็จ, และนักวิชาการด้าน AI ชั้นนำของประเทศมากพอ ก็มีความหวังว่าแผนปฏิบัติการจะ “ปฏิบัติได้จริง”

สิ่งที่น่าจับตาคือ การถ่วงดุลอำนาจระหว่าง “กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (MDES)” ซึ่งดูแลนโยบายโดยตรง, “กระทรวงการอุดมศึกษาฯ (อว.)” ที่คุมงานวิจัยและบุคลากร และ “สภาพัฒน์ฯ” ที่คุมงบประมาณภาพรวม

ผลกระทบต่อธุรกิจ: ปรับตัว หรือ ถูกทิ้ง?

การประกาศครั้งนี้คือ “เสียงระฆัง” เตือนภาคธุรกิจไทย

• กลุ่มที่ต้องเร่งปรับตัว: ธุรกิจบริการ, การเงิน, การตลาด และสื่อ ที่ GenAI สามารถเข้ามาทำงานแทนที่ได้ทันที
• กลุ่มที่จะได้ประโยชน์: ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับ Data, Cloud, และ Cybersecurity รวมถึงภาคการผลิตที่สามารถใช้ AI เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตได้มหาศาล
• ความท้าทายของ SME: ต้องเร่งศึกษาและหาเครื่องมือ AI ราคาประหยัดมาใช้ เพื่อแข่งขันกับ “ปลาใหญ่” ที่มีทรัพยากรมากกว่า

โดยสรุป การตั้งคณะกรรมการ AI แห่งชาติในปลายปี 2568 นี้ คือก้าวสำคัญ แต่ก็เป็นเพียง “จุดเริ่มต้น” ความท้าทายที่แท้จริงคือ “การลงมือทำ” (Execution) ประเทศไทยมีแผนยุทธศาสตร์ที่ดีมามากมาย แต่หลายครั้งก็ล้มเหลวในชั้นปฏิบัติการ

คณะกรรมการชุดนี้จึงแบกรับความคาดหวังของคนทั้งประเทศ ว่าจะเป็น “กลไก” ที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจดิจิทัลไทยให้พ้นจากกับดักรายได้ปานกลาง หรือจะเป็นเพียง “คณะกรรมการ” อีกชุดหนึ่งที่ถูกตั้งขึ้นตามกระแสโลก เท่านั้น.

เชิงอรรถ (Citations): กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. (2565). แผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติ พ.ศ. 2565 – 2570. [ออนไลน์]. , สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI). รายงานผลกระทบของ AI ต่อตลาดแรงงานไทย. [ออนไลน์].

อ่านข่าวอื่น ๆ :

• เปิด 23 ชื่อ ‘ช้างศึก’ ล่าสุด! ‘เจ-มุ้ย’ นำทัพลุยศึก FIFA Day & คัดเอเชียน คัพ
• ศุภาลัยบุก “สมุย” ครั้งแรก! เปิดตัว “พูลวิลล่าหรู” ใกล้หาดลิปะน้อย เริ่ม 17.59 ล้านบาท ชี้ช่อง “ลงทุนระยะยาว”
• MMM หุ้นอสังหาฯ น้องใหม่ไฟแรง! กำไรพุ่ง 155% ก่อนลงสนาม mai 7 พ.ย. ชู P/E ต่ำ 11.5 เท่า น่าจับตาแค่ไหน?
• ยึดทรัพย์ ‘เฉิน จือ’ หลายร้อยล้านดอลล์! เจาะลึกเครือข่ายสแกมไซเบอร์ข้ามชาติ: บทเรียนสำคัญสำหรับธุรกิจออนไลน์ไทย
• นางงามนักรบ: เจาะลึกภารกิจ Miss Earth บทบาท “ทูตสิ่งแวดล้อม” ที่คนไทยได้ประโยชน์มากกว่าแค่ความสวยงาม